İşletmelerin mali yapısının topu ve anlamlandırılmış bir şekilde görülebilmesi için düzenlenen tablolara Mali Tablo denir. Muhasebede kullanılan temel mali tablolar ise üç gruba ayrılır. Bunlar :
- Bilanço
- Gelir Tablosu
- Mizan
1) Bilanço
Genel tanım olarak bilanço işletmenin mali durumunun resmedilmiş halidir. Bir diğer deyimle Bilanço; işletmenin belli tarihler arasındaki -1 Ocak/31 Aralık- varlıklarını ve kaynaklarını gösteren temel mali tablodur. Bilanço da bazı hususlar özellikle önem taşır ve bulunması şarttır. Öncelikle bilançonun başlığı yani hangi işletmeye ait olduğu, dönemi (tarih aralığı) ve tabii bilanço kelimesi.
a) Bilanço İlkeleri
Bilanço hazırlanırken mevcut muhasebe ilkelerine göre tanzim edilmelidir. Bu ilkeler bilançonun bölümlerine göre farklılık gösterir. Bunlar Varlıklara İlişkin ilkeler, Kaynaklara İlişkin İlkeler ve Özkaynaklara İlişkin İlkelerdir.
b) Bilançonun Biçimsel Yapısı
Bilançoya bakıldığında biçimsel olarak dört kısımdan oluşur. Birincisi Bilanço Başlığı, ikincisi Aktif Taraf, üçüncüsü Pasif Taraf ve son olarak Bilanço Dipnotları dır.
· Bilanço Başlığı
Hazırlanan bilançonun hangi işletmeye ait olduğunun ve hangi dönemi kapsadığının bilinmesi noktasında önemlidir.
· Aktif Taraf
Bilançonun sol tarafını kapsar. İşletme varlıkları bu tarafta gösterilir. Varlıklar Dönen ve Duran Varlıklar olarak ikiye ayrılır.
· Pasif Taraf
Bilançonun sağ tarafını kapsar. İşletme kaynakları bu tarafta gösterilir. Kaynaklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar, Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar ve Özkaynaklar olarak üçe ayrılır.
· Dipnotlar
Dipnotlar bilanço ile ilgili ayrıntılı bilginin yer aldığı bölümdür. Bu sayede hesaplarla ilgili işlemler daha anlaşılır hale gelmektedir.
c) Bilançonun Temel Denkliği
Bilançoda yer alan varlıkların her birinin bir de kaynağı vardır. Yani varlıklar ve kaynaklar her zaman birbirine eşit durumdadır. Bu duruma da Bilanço Temel Denkliği denir.
d) Bilanço Düzenlenmesi
Bilanço düzenlenmesinde temel olarak bilmemiz gereken açılış bilançosu ve kapanış bilançosudur. Birbirlerinden bazı farklılıkları olsa da temel olarak aynı mantık üzerinden oluşturulurlar.
· Açılış Bilançosu
İşletmenin kurulmasıyla birlikte sahip olduğu varlıkları, kaynakları ve sermayesini gösteren tabloya Açılış Bilançosu denir. Bilanço düzenlenirken başlıkta X işletmesinin …. Tarihli açılış bilançosudur diye ibare bulunmalıdır.
· Kapanış Bilançosu
Bu bilanço hazırlanırken tüm işlemler açılış bilançosuyla aynıdır. Hesaplar ve tutarlar temel mali tablolardan biri olan mizandan temin edilerek oluşturulur.
